Jiyana Gêrila meraq kirin, bêhna çiyayê azad kişandin bi nefeseka kûr ew derdê dilê pir ciwanên Kurd e, herkes meraq dike gelo Gêrilayên jin çawa jiyan dikin di van çiya de, taybet şervanên nû, di nava kûrahiya van hestan de dijîn.
Çend Gêrilayên jin ê ciwan ev hestê xwe anîne ser ziman.
Heval Viyan Koçer:
di destpêkê de xwesteka min ya bejdarbûna Gêrîla hebû, bi hatin û çûyîna hevalan min hêz girt ez bejdarî Gêrîla bibim. Sê mehan li Garzanê em bi hevala re man. Ji bo hatina Behdînan em mehekê di rê de man, em nû bûn lêbelê dîsa jî me pir zorî nedikşand. Sê mehan em di perwerda şervanê nû de man, ji mere meraqekî pir mezin bû gelo perwerda Gêîla çawa ye? Heval çawa perwerdê didin, ji mere bibû mereqek? Piştre dema me perwerde dît pir li xweşiya me diçû, me gelek encam ji xwe re girtin. Min zoriyeke mezin ne didît, me bi xwe mangê xwe çêdikirin, karê xwe ê piratîkî dikir. Çima me zorî ne dikişand ji ber me dizanî em vî karî jibo xwe û hevalê xwe dikin. Di nava şervanê nû de min zorahiyeke mezin jiyan nedikir, berovajî wê jiyana şervanê nû pir xweşe, hevaltiya wan pir li xweşiya min diçû, cihê şervanê nû weke gul û gulîstana. Dema ez di despêkê de hatim vir ji mere digotin jin bi xwe karê xwe dike, tabûrê hevalê jin ê xweser hena, min bawernedikir, min digot: Çawa dikarin bixwe ewqas kar bikin, piştre min dît li şervanê nû jin dikare bixwe hemû karê xwe bike, jiber ku min jî kar dikir, ew rihê serkeftinê di jin de min didît. Em neha hevalê bihevre jiyan dikin her yek heval ji cihekî ye, lê belê dema heval diçin cihekî ez pir bêriya wan dikim, ji ber ku em ewqasî bi hev ve hatine girêdan. Ji ber ku hevaltî heya tucara xwîşk û bira di bîra min de nînin, dema hevaltî hebe ez tucarî naxwazim civakê têxim hişê xwe de. Hevaltiya Gêrîla hertim bi coşa jiyana Gêrîla tê xemlandin. PKK heqîqeteke ji ber wisa hevaltiya wêjî heqîqeteke û her tim tê jiyan kirin.
Heval Sila Tekoşîn Colemêrg:
Min di malê de heval nasdikirin û min dîtibûn, min jiyana Gêrîla pir meraq dikir, liserê çiya çawa jiyan dikin, min herdem pirs dikir ji hevalan. Min nizanîbû heval çawa jiyan dikin û min texmîn ne dikir heval wisa li cihê xweş jiyan dikin. Min digot: Heval herdem dibin zinar û keviran de jiyan dikin, min nedizanî wargehê wan wisa xweş hene û her tiştê wan heye.
Ez bi xwesteke xwe bejdarî Gêrila bûme, çend caran dema min xwestiye ez bejdar bibim, ez hatime girtin. Dema ez hatim gel hevalê kevin ez pir dilşad bûm, heya 10 rojan ji kêfa re min nikarîbû ez xwarinê bixwim. Ez hatim cihê şervanê nû, min dît her yek ji cihekî bejdarî Gêrîla bûye, lewra min xwe pir biyanî hisdikir jiber wisa jî ez destpêkê di koşa de bûm, heta fêrî hevala û jiyanê bûm min zorî kişand. Min tucarî karê piratîkî nekiriye, min dît hevalê jin jî karê piratîkî dikin, hemû karê hevalên xort dikin hevalên jin jî dikin, jiber wisa ez kêmekî şaş mam, min digot: Hevalê jin çawa van karan dikin, min dît hevalên jin ji hevalên xort xweştir kar dikirin. Dema destpêkê min karê piratîkî kir min zorî kişand, jiber min tucarî kar nekiriye, lêbelê bi demê re ez fêrî kar bûm. Perwerde bîrdozî destpêkir, me dizanî em Kurdin lêbelê me nedizanî em Kurdê çawane û me dîroka xwe nasnedikir, Piştî me dîroka partiyê dît piştre me fêhim kir ku Kurd çiqas bi şert û mercên zor re derbasbûne.
Di dersa dîroka jin de me ji nûde fêhim kir jin çiqas zorî kişandiye, dema em di civakê de bûn em ne di ferqa tiştekî de bûn û me nikarîbû em rewşa jinê di civakê de fêhim bikin, em ne di wê ferqê de bûn dayîkê me çiqas zorî û zehmetî kişandine. Ev perwerda me di şervanê nû de dîtî ez nabêjim bese, rexmî pir xweş derbas bû, pêwste di demê pêş de hîn zêdetir em xwe xurtbikin. En dersa bandor liminkir dersa dîroka PKK’ ê û dersa dîroka jin bû.
Ez hezdikim bibim milîtaneke gelek baş û herdem ji bo piratîkê amedeme.
Heval Gulan Sason: Herdem xwesteka min ya bejdarbûnê hebû, min nedizanî jiyana Gêrîla çawa ye min digot: Pir zore, min ji xwe re digot gelo ezê bikarbim şert û mercên wê derbas bikim, yan jî nikarbim derbas bikim, min dîsa digot ezê biçime, ma qey yê diçin ji me çêtirin. Ez bejdarbûm û min dît jiyana Gêrîla pir hesane û rehete, ez pir dilşadbûm ez dikarim di nava Gêrîla de jiyanbikim. Ez du mehan li bakur di nava hevalê kevin de mam, pir xweş bû biwan re jiyankirin. Şervanê nû her yek ji cihekî bejdar bûne û ne weke hevalê kevinin, min zorî nekişand di jiyanê û karê piratîkî de.
Dersa dîroka partiyê pir bandor liminkir, ewqas hevalê me şehîd ketine û canê xwe feda kirine. Dersa dîroka jin jî dema me dît, di wî zemanî de me fêhimkir çiqasî jin di nava civakê de bi zorî û zehmetiya re derbasbû ye, weke em nû ji xew şiyar bibin û me nû dît liderdorê me jin çi jiyan kiriye. Lewra min dixwest weke jinekê ez xurt bejdarî jiyanê bibim.
Li malê jî acizbûna min pir lihemberî zilam hebû, niha jî ez dibêjim ma qey ewê hertim xwe liser jin bibînin, bila em jî ser wan re bin, dîsa jî livêderê şerma me lihemberî wan hebû me nedikarî xwe bidin îfadekirin wekî wan. Di malê de me hertim zor û zordariya dijmin dîtiye lewre ez kînekî lihemberî dijmin jiyan dikim, jiber wisa di jiyana Gêrîla de ez hertim bi heyecan û coş nêz dibûm.
Heval Roj Ayvan: Ez ji Mexmûr bajdarbûme, ji ber wisa min di temenekî biçûk de jiyana rêxistinê nasdikir, min pir bi hevalanre jiyankiriye, zor û zehmetiyên ku me jiyankiriye em fêrî pir tiştakirin. Piştî bejdarbûne min ji Gêrîla re min pir tiştê cûda didîtin û ez fêrî, cilê Gêrîla lixwekirinêbûm û di çiya de jiyankirin jibo min wateya xwe pir cûdabû. Êdî ezê weke leşkerekê jiyanbikim. Di perwerdê de rewşa jinê di nava civakê de û di nava şoreşê de me naskir. Em niha dikarin rewşa jinê hîn zêdetir dahurandinbikin. Tiştê pir em liser sekinîn ew bû weke jinekê xwe amedekirin ji bo piratîkê. Di jiyanê de min zêde zorî nedikişand, ez dixwazim bibim milîtaneke baş weke heval Zîlan, Sema, Bêrîtan û Viyan, xwe di piratîkê de pêşbixînim, jibo ez dema biçim tabûra zêde zorî nekşînim. Meraqa min ya mezin ez Serok APO bibînim û serê xwe deynim ser milê Serokatî, ev jî hertim xeyalekî min ê zaroktiyêbû.
Dema ez nû hatim nava jiyana şervanê nû herkes balkêş dima emê çawa mangan çêbikin û wate nedidan jiyana Gêrîla û digotin: Em nehatine mangan çêbikin, em hatine şerbikin, lêbelê min divir de nakokî jiyan nedikir, jiber min rewşa çiya kêmekî dizanîbû. Dema me bihevre kardikir, me perwerda xwe bihevre didît ez pir dilşaddibûm, lê belê tişta min zorî dikşand tê de rewşa jinêbû, ango min digot: Jin çawa ewqas tişt jiyan kirine, zanebûna me nînbû em ewqasî dahûrandin bidinkirin. Dîsa jî ez hertim amede me ku lihemberî zor û zehmetiyê tekoşîn bikim di piratîkê de.
- Ayrıntılar
Rêber APO
Berxwedana pîroz, şerê mey nûvejînê, di Newroza 25. de bi serkeftineke mezin hêza pêşwaziyê raber kir.
Ketina dîrokî a mezin dibe ku bi ketina Med”an re em destpêbikin kî, ew şaristaniyeke Mezopotamyayê bû di pey ketineke 2500 sala şûnde; dibekû tam weke dijberî wê, yani di her saleke wê de sedsalan bibîne ev 25 sal, bi rastî jî, ji nûvejînê û rizgariyê re gelek nêzin. Em tam bikaribin bi fikirin, ji kuderê, em ketine çi rewşê fêhm bikin, divê em çawa bin û dikarin çi bibiryarbikin, em ê bibînin ku ya bi navê jiyanê tê gotin ji mirinê xerabtire. Ger derketineke rast ya mirovahiya me hebe, nasnama me ya bi xakêre yekbûye bi dest girtin, henase kişandina vê, gelek bi sînor jîbe çiqas hêjaye mutlaqa divê were teqdîr kirin. Ji wê wêdetir jî bi minetariyeke mezin herkesê di vê demêde di nava berxwedaniyeke mezinde man, di serîde şehîdê mey Newrozê mezin Mezlûm Doxan an, Zekiye yan, Rahşan an, Ronahi yan, Bêrîvan an, di cewherê Newrozê de bi cihdikin û bi van şehadetên mezin hema her sal di wan serhildanên pîroz de wek îfada wanî dawî “di sala 90 de bi serhildanên Nisêbin, Cizîrê, Şernex, Lîcê, Wan ê û her ku derbas dibe di hemû gund û bajarên Kurdîstanê de belav dibe şehîdên wir jî di cewherê vê Newrozê de bi cih dikin bi vê ve girêdayî em ê bibînin ku fêhm kirina jiyanê bi şêweyekî din û fêhm kirina şer bi şêweyekî din pêwîst dike.
Pêwîste li ser vê 25 sala îsal her tim were seknandin, ders jê werin wergirtin, ger hebe îdayeke mey mirovahiyê, birastî jî em dixwazin li ser van xakên dayik hêza jiyanê bikarbînin, bi dil û vîn dixwazin vê biserbixin, bi rastî jî ev dibin salên xwe ji nûve avakirin, afirandinê û hema hema her tiştê hatiye wendakirin û wenda bûye bi dest xistinê. Em ji fikrekî bipûxte (ozlu) bigrin,heta nefes girtin û sitendinê, di hindir vî şerîde keda herî mezin ya dawî divê hûn bi vê zanebûnê fêhm bikin.
Bi rastî jî di vê watê de PKK; bûyera nûvejîn, bûyera roja nû, bûyera Newrozê ye. Bi hêsanî di vê rojêde me dest bi PKK nekir. Lê di heman demê de ev navdayîna dirist ya mirovên mey ku di tarîbûna herî mezin û tirsnak ya tinebûnê de ye. Jibo xwe sozê “ez ê dirist bim” dayînê ye. Di demekî herî zêde ku nîşaneyên hêviyê tinebe jî, eve ger zêde bawerî jî nede, ger şensekê wêjî nebe gotina “ ez ê, bi vê nasnamê û bi jibo vê sozî bijîm, pêwîst bike şer bikim” cewherê vî kariye. Derveyî vê bi şêweyekî din nabe.
Ez wê rojê wek niha bibîrtînim.Di peytexta dijminde, di pêvajoya ciwantiyeke wenda, bê îda û bi daqurtandinê rûbirû de, hem jî bi hemû baldariya derfetên dagiriyê rûbirû de, di demeke ewqas rewşekî paş ku qet bi pêwendiyê were ne layiq, di rojekî wisa de min ev tercîh kir. Ji jiyana dagiriyê bi hemû derfeta amadekirî re na, ji hêviyên gelek kêm jî be, zêde îmkanê serkeftinê jî nede, ji hêviyê azadiyê re ERÊ. Qismê di navdejî dibe ku bawer nedikirin, dibe ku ji hertiştîre wate bidana lê ji gavekî wisanre wate nehatana dayînde, ma me gavekî wisa bi avêtana ê çibibûna? Di cîhanê de, di dîrokê de dibeku weke wê tinebe. Me ev biryar da. Bi di gotina jî be, bi xaka dayîk, bi nasnama azad, me got ger ê jiyan bibe bila bibe. Û birastî jî em ketin şerê hêviyên mezin.
Ev dîrok, bêguman bi xîtabekê bizimankirin ne gengaze. Mumkunbe ev 25 sal lêhûrîn, lêkolîn kirin, teoriya her ku dere kur dibe derxistina hole, kî di destpêka wêde ev heye, vîneke çawa heye, îfada wê ya siyasî çawaye? Jiyana dixwaze pêşbixe, di zimanê leşkerîde îfada wê çawaye? Çi pêktîne? Bi hemû aliyên wê ne yek xêzkirina bi hezaran daîreyan bi awayekî hîn kûrtir û bi şêweyekî her ku dere bilind dibe ev sal wisa fêhm kirin, bi van salan mezin bûn, bi van salan jinûve avakirin…ew rastiya Rêber’tî ku tê gotin, bûyera tê gotin, PKK ev e. Di navde ma çi tine? Em ji insane wenda bi dest bigrin heta ê xayîn, ji qehremanên bê hempa bidest bigrin heta ê herî keti, ji ê herî xweşik bidest bigrin heta ê herî nexweşik, ji ê herî tirsonek heta ê herî qehreman, ji ê herî zindî heta ê herî mirî heye. Ev sal, ev salên Kurdîstan’ a hemdem; salên derveyî PKK her tiştên xelas bûyî, wek çarenûsa dawî ku nav bixwe nemaye de ger ê mirovatiyeke me hebe , nasnama me jiyan bike, ger rizgariya me gengaz be,berî hertiştî ev tevger cihê nîqaşa vêye ku dibêje werin em nîqaş bikin.Ger mumkunbe piştî biryara em bighênê û jê wêdetir xwe gîhandina vîna mezin, ev tevgera ku dibêje ma em dikarin jibo vê rêya şerekî bidin vekirinê ye.
Bi van salan re ewqas bi vîneke mezin em hatin girêdan ku, pevçûnên wê nefes bi nefes, ewqas bi nakok, ewqas bi hêrs, ewqas bi kîn dibe ku bi qasî vê jî bo hindeka çûyîna wan ewqasî bêwate bû hatina wan jî wek çûyîna wan wenda û bêwate bû.
Eve hemû hêrsê gelekî diwerimînin. Lê tişt nabe, an jî ger werimandina hêrsê veneguhere hindek xeyalan dibe destpêka şerekî baş. Ez vê tenê ji pêvendîdarên partiyê ên rastî re dibêjim. Jibo ên dijber jî dibêjim. Di şerde asteke bi wate derxistina hole jî pêşketineke. Ez ê çibikim? We bi koletiya xwe serkeftin qezenc kiriye. Li gor min eve kêr tiştekî nayê. Ez ê çibikim ku, we dijmin di hembêza xwe de xwedî kiriye. We xwe PKK yî hesibandiye. Ez nikarim we tiştekî bihesibînim. Û lakîn we gule teqandiye, îsyan kiriye. Jibo min tiştekî îfade nake. Heta hindek serkeftinên we hene ti hêjayên vê jî nine. Jiber, bi kîjan jiyanê re têkildare, berbi kîjan jiyanê ve dibe, ew kes bixwe çawa tê avakirin ev hîn girîngtire. Ev sal di heman demêde fêhmkirina PKK di vê watêde ye. Eşkerekirina we, hûn kesayetên çi û kêne? Di pey çi, jiyanek çawa de ne? Ev derxistina hole, ji rizgariyê hêjatire an jî, jibo rizgariyê berî hertiştî ya pêwîste. Nûvejîn bi jana vêy bi êş bûye. Ez bawer nakim ku hûn tam zayîne an jî ger zayînek hebe bawer nakim rast mezin bûne. Gûmanê min hene. Lê gûmanên başin. Mînak derdikevin her roj. Di qilix û qelafet de, di jin û zilamde, di kevn û nude eve derxistina hole gelek baş dibe. Yani divirde êdî insanê veşartî namîne. Dijmin jî, dost jî, rêheval û xayîn jî çiqas derkeve hole ewqas baş dibe.
Çîye Newroz?
Kulîlka derdikeve rûyê royê ye,
Sekna jiyanê ye,
Vekirina rengarengiya xwezayê ye,
Xwîn dayîna hemû rehên jiyanê ye,
Vaye PKK jî wisa ye.
Bi rastî jî PKK partiya Newrozê ye. Partiya xwîna berbi jiyanê dimeşe ye. Ger jibo nûvejînê di xwezaya wêde tiştek hebe lêgera ew şînkirinê, gul vekirinê ye. Lê wekîdin jî di van rojên Newrozan de bahozên gelek hişt diweşin jî hene. Ên ku carna kulîlka bixwe di qelînin, ew nebatên bi îdaya fêkî afirandinê dişewitînin, ma ew di hindirê me de nînin? Hene! Ma em kêm dibin bingehên şewitandina van tova. Em kêm di qelînin? PKK, bûyîna PKK a newrozê çiqas di cihde ye? Çiqas bi jiyanî ye, çiqas ravedare! Rastî weke ya heyî pejirandin hîn rastire. Me hertim bi vê bawer kir. Gotina herî dawî me wisa got, ti qanûn ne di ser hêza qanûna “jiyana azad” de ye.
Hêz û qanûna herî mezin, qanûna jiyana azad e. Wê demê xalên zagona T.C. qanûnên zagona wê, herî zêde komarek wisaye. Yekîtî û bihevrebûn nayê nîqaş kirin. Vana hemûyan jibo me dibêje. Çiye ev? Hûnê jiyan nekin. Yani ji qanûna herî mezin qanûna jiyana azad re cih nine. Me jî bi derketina xwey destpêkê re eksî vê got. Qanûna herî mezin qanûna vîna jiyana azad e. Ger ê bi serketin ne di hemû aliyan de be jî wisaye.
Ev qanûn, ê dibêjin qanûnê mirinê herî bihêzin û her roj bi bikaranîna van qanûna xwîn didin verişandin,bi qasî van qanûnên eşkere ê dijmin, yadin jî qanûnên xayîna ku qet azadiyê nasnakin, wekîdin jî hin qanûnên kesên nebûne ê xwe, nasnekirina xwe, ne xwediyê rêgez û vîna azad ê kof wenda, ê meymûna, qanûnên bûkalemûna jî hene. Ew qanûnên gelek caran tên gotin pîrozin lê gelek şêlo û nayên rastiyê ne. Jixwe wan bixwe jî bi van qanûnên xwe gelek bawer kirin. Her wiha sê damezrênerê qanûna derket hole.
-Qanûna eşkere a qetliyama.
-Qanûna xayîna
-Qanûna ketiya a bûkalemûna.
Ev li pêşberî mebûn. Me jî got “ê qanûna jiyana azad hebe”. Û me ev qanûn dextî van salan kir. Em dibînin ku ev qanûn ya herî bihêze. Bi taybet ew qanûna TC. Ku digot “qet ti kes nikare nêz bibe, ên nêz bibin ji serîde tên jêkirin” wek zirxekê xwe dorpêç kiribû me tenê kun kir, perçe perçe kir. Ya xayînan jî wisa. Ewên kes nikaribûn nêzî wan bibûna, ew qanûn me li serê wan kir bela. Di rewşeke belengaz de ne. Min derxist holê ku ew kesayetên wan ne hêjayî sipihekêye (bît). Ew kurmikên wanî di hindir dara jiyanê de êdî bi van qanûnên xwe em perîşan dikin. Ev xebatên xweşikin. Ji jiyana azadre zelalî qezenckirine.
Ji çaxa ez heme min bi gotinên xemilî xal bi xal qanûn rêz nekir. Di mezopotamyayê de qanûnên Hamûrabî jî hene. Tê zanîn Asûr qanûnên seretayî danîne. Qanûnên tirsnakin. Û di dîrokê de qanûn di van xakan de zan. Bingehên yekem divirde hat avêtin. Bi nave desthilatdara, bi navê şaristaniyê. Lê bi rastî jî yek jî şervanên azadiyê hebûn di van xakan de. Bi têkçûn û hilweşandina koletiyê, ya Asûran re ne tenê jibo Kurda, jibo hemû gelan, gelê Asûr jî dinav de azadî destpê kir. Di vê watê de mezopotamya warê azadiyê, dîroka azadiyê ye. Ji Kawayê Hesinkar, heta Mezlûm Doxana şervanên wêy gelek zadegan (soylu) hene. Cardin em ji Mensûrê Xelac bigrin heta Pîr Sultanan, ji Nesîmiyê ku li Sêwasê hat şewitandin hemû şervanên azadiyê yên vê xakê bûn. Lê bi rastî jî di şexsê serwerên TC. De hin qanûnên bê rehm ku xwe tînin ziman jî hene. Ev dinava şerekî mezin de ne. Me di nava vî şerî de cihê xwe baş eşkere kir. Di aliyê berxwedaniya gelan de cih girtin, ev girêdana bi qanûnê azadiyê bi xwe bû. Girêdana bi mirovahiyê re, bi jiyana azad re, bi dîroka azadiyê re. Wan şahidiya van girêdana di vê derguşa mirovahiyê de kirine.
Jibo me gelek baldar hat û em anîn heta roja îro. Em bextiyarin, di nava pîrozkirina bextiyariyê de ne. Dema me destpêkir jî gotibû; “jivir şûnde her roj Newroz e. Di van 25 salan de bi rastî jî hemû dem bi Newroz bûn. Sozê me ev bû. Me binpê nekir. Lê êş û êşkenceyên zaliman dext dikirin hebûn. Şewat û qelandinên wan hebûn. Gelek însan şewitandin. Bi her şêweyên teknîk, çek, êşkenceyan şewitandin. Vaye dilê me dibêje ku,ê çawa xwedî derketinek li wanê hatin şewitandin re bibe. Çawa werin bibîranîn? PKK hêza vê ya tolhildanê ye. Zekiye, Zîlan, Ronahî dibin şehîdên mezin ên vê rojê, ya rastî tam jî jibo gîhandina pirsa “jiyana azad çawa ye” dibin bersiva herî mezin bi van wesiyet û gotinên xwe.
Ji 8 Ê Adarê Ta 21 Ê Adarê Dixwazim Bibim Pireyek Ji Agir
Sema Yuce; ev mîlîtana jin a hêja, di şeva Newrozê 21 ê adarê de li hember wî kesayeta bi hevkariyeke lanet xwe sipartiye dijmin wek çalakiyekê xwe şewitandiye û piştî têkoşîneke demdirêj di roja 17 hezîranê de nefesa xwe ya dawî daye. Çalakiyek qehremaniyê ye. Di vê dîrokêde rêheval Fikrî Baygeldî jî bi biranîna vê hevalê re girêdayî bi wê şêweyê çalakiyek saz kiriye û lê xwedî derketiye. Bêgûman ev çalekiyên pêwîste li ser werin kûrbûn û encama jê derxistinê ne. Bi vîna xwe, hêz û bêhêziya xwe di agirde şûştin, paqijî û qirêjbûna xwe bi agir jihev derxistin, zelalkirin jî em dikarin binirxînin.
Me jî Sema naskir. Di qada me de perwerdeyek dîtibû. Bawerim wê demê nave wê Serhildan bû û rihekî dayîmî ê serhildana jiyan dikir. Eşkere kesayetek ser natewîne, serhildêre, her ku diçe dixwaze xwe biwatetir bike. Xwedî gelek name û nirxandina ye.
Heman kesayetek bi şêweya kesayeta Zîlan e. Di çalakiya xwe de bihêze, aliyên wêy xweşik zêtetirîn hene. Li hember kêmasiyên hindirên ê rêxistinê hêrsa wê mezine. Li hember îxanet û dijmin hertim bi hêrse. Ji hêrsê wêdetir, kesayetekî her dayîm ya şer heye. Jiyana girtîgehê girîngiyeke mezintir bixwere tine, jibo xwe ji vê rewşa asayî derxe bawerim gelek dagirtî jiyan kir. Em nabêjin ewqasî deyax kir. Bi wê re ewqasî şer kir, şerê xwe gîhand asta lutkeyê. Di vê watêde jibo berxwendaniya zindanan jî têqûze ku mînake. Ji pirsa “çawa jiyankirinê” re têqûz bersive.
Xwesteka xebata mezin kirin, mezin fikirandin, xwesteka jiyanê bê nîqaşe. Bi qasî azweriya jiyana mezin, pekrewaniya berdêla vê ya şerê heta dawiyê dana berçav jî pêşkêş dike. Ti carî firsenda bêked, erzan û binexweşî jiyan kirinê jixwere û bi derdora xwere nade naskirin. Ev zanebûn û ronahibûna wê têra hemû lewaziyên ji çavkaniyê civakê tên derbaskirinê kiriye. Bêzarbûn nine, eksî vê nebikaranîna derfetên mezin ên azadiyê, nebikaranîna van derfetan jibo xwe gelek hers dibîne. Bêrîkirina wêy herî mezin ev derfet bi destxistin û şerkirine. Wek di rastiyên gelek şehadetan de heye, di rastiya vê şehîda me de jî, rexmî azweriya wê mezine êşa dinavbera pêkanîna vê de, rastiya trajîk mijara gotinê ye. Ev nakokî neçareserkirin, sedema vê çalekiyê ya yekemîne. Encama bingehîn em derxin; bi derfetên azadiyê nirxê şer mitlaqa teqdîr kirin û encamên trajîk negirtine. Çalekî bixwe vê emir dike. Xwesteka herî hêja, xwedî qadên şerê azadiyê bûyîne.
Dibêje; “vî agirî netefînin”. Ma wêrekiyeke jivê mezintir, fedakariyeke mezintir hey e?
Emrê herî mezin, mezinbûna fikir di asta hest de ya cirûska rêgeza raste. Kesayeta di leza tîrêjêde lez û bi enerjiyê dagirtiye. Em dixebitin vê avabikin. Ez van jibo vê dibêjim; ez hindeka jiwe jibo partîbûnê gelek bi xwestek dibînim, xwedî xwesteka artêşbûnê, bimerebûnê mezin dibînim. Lê ez jî neçarim danasîna wê bikim.
Tenê pêdiviyên wê rave dikim. Tercîh ya we ye. Di partîbûnê de tengavî nine. Di artêşbûnê de hevdû zor kirin nine. Lê cardin pêvedikim (vurgulamak). Şêweyê fikrandina di nav me de, pêkanîna lezê di eyara leza ronahiyê de ye. Gotina “ ez nefikirîm, ne axifîm, min nekir” dijî vê rêgezê ketine. Dijî rêgeza xebata Rêber’tî ketine. Jiber divirde xebata leşkerî û polîtîk di leza ronahiyêde dixebite, yani sînorê pêkanînê herî dawiye. Taybetmendiyeke ronahiyê din heye. Bi şewate, ronahiye. Lazime wisa bibe. Hûnê bibêjin ev şêweyekî heta niha zêde nehatiye bikaranînê ye. Lê koletiya em jiyan dikin jî, di ti deverên dinde bikar nehatiye. Li hember vê koletiyê encax ev şêwe dikare bibe bersiveke bi bandor. Wekî din çare nine. Min hemû pirtûkên mirovahiyê lêkola, encama çare eve dît. Lazime hûn fêhmker bin. Ligor min azwerîbûna vê nayê astengkirin. An jî encama jêhêz ketinê, ji qewet ketinê nabe azadî. Tercîha wê nabe. Jixwe lazime em di leza ronahiyêde bibezin. Di ronahiya wê ya bi şewat de bijîn. Ma ev tercîhkirina me tawane? Na! Me ya herî pêwîst pêk anî û hîn jî dibe. Tam eksî vê ne şer, ne jiyan bêy vê nabe. Dijminê eniya dijber wa dihesibîne di dest de teknîka herî dawî, bi şeklûşemala xwe, bi hejmara xwe ya zêde, bi emr û zagona xwe ya bingehîn tên serme. Hatin jî. Ev 25 salin tên. Ewqas sal derbas bûn fermî û fiîlî. Lê encam di holêde ye.
Jibo artêşê jî çend tiştan bibêjim. Sozên şehîda emrê bingehîne. Gerîlayê heqîqî Egîd’e û ew hest û gotinên wî ên xweşik jibo me emrin. Di hemûyan de heye. Di Zîlan de jî wisaye. Ew gotin hemû jibo me emrin û jixwe baş meşiyan. Ya girîng ne zêde biserkeftinbûna wan, yek jî be encama serkeftina wan e. Em ê wê bikarbînin. Keçik jî, zilam jî, xort jî ê vê pêkbînin. Derveyî vê ketina nav vê artêşê nabe. Sonda vê artêşê ev herdû navin. Hêza we hebe, hûnê pêwîstiyên van bicih bînin, sonda xwe bidin. Ev gotin sozin, emrin yek rûpel bese jibo şer, jibo kêmasî nekirinê.
Êdî hûnê vana fêhm bikin. Hûn karê artêşê zêde dixwazin. Min jiwere xebata partiyê vegot. Mezlûm tê wata partiyê. Kemal, Xeyrî bi hezaran şehîdên mezin hene. Ew mîlîtanin. Ez bixwe jî berdevkekî wanim. Sibe çi jimin were nediyare, heta niha min berdevkî kir. Artêş eve. Di jinde Zîlan di zilam de Mehsûm’e. Ew gavên yekemin, gavên dawiyê ne. An jî gavên em ê bi hevdûre bavêjin bixwe ne. Divirde ti aliyekî neyê fêhmikirin tine ye.
Ev bû pêşwaziyek Newrozê ya xweşik. Hûn gelek bi sihûdin. Şagirtên mey vê dibistanê û di rastiya rojhilata navînde bi rastîjî em li ser bingehê konferansek mezin xwe dighînin ronahî, biryariyê. Di van biryaran de şewatê jî hîs dikin. Yekbûna wisa bi Newrozê re di cihdeye. Jixwe bi biryar, berpirsiyarî û bi rastî jî bi ronahiya van nirxandina hûn dikarin bi îdayeke mezin hemû firsendê jiyanê bi dest bigrin û di her alîde bi ser bikevin. Ev rastiya Newrozê bixwe bese ku we bibe berbi serkeftinê. Careke din baweriya xwe divê derbarê de biziman dikim. Careke din silav dikim!
Di vê bingehêde vê Newroza bi şens, şeref, serfiraz NEWROZA PKK yî ya 25 li hemû têkoşervanên partiyê, gelê me pîroz dikim. Silav dikim û heskirinê xwe pêşkêş dikim.
21 Adar1998
- Ayrıntılar
Ji Çapemenî û raya Giştî re
1. Roja 17’ê Adarê ji saetên 02:00-03:00 şev de, artêşa tirk li dijî herêma Zap’ê li girê Cehenem û girê Çiyayê Reş û gundê Êlê êrşek bi topên hawan û Obûsan pêkanî.
- Ayrıntılar
Cemîl Bayîk
Bi Tirkiyeyê re li welatên Ewropayê jî êrîşên komkujiya siyasî bêyî ku ji leza xwe tiştekî winda bikin berdewam dikin. Her roj nûçeyên êrîşên nû tên. Di meha adarê de zêdebûna van êrîşan jî balê dikişîne. Ji van êrîşan tê fêmkirin ku ji bo gelê me ku meha adarê wateyeke wê ya taybet heye ku serhildanên demokratîk pêş dixe, ji bo dagirkeran jî bûye pêvajoyeke ku êrîşên xwe zêde bikin.
Her çiqas dagirkeran di meha adarê de êrîşên xwe yên komkujiya siyasî zêdekirin be jî, bersiva ku gelê kurd ji bo van êrîşan daye, îfadeyeke wê ya gelekî watedar heye. Çunkî bersiva ku gelê kurd daye ne tenê bersivdayîneke ji bo bersivê ye, di heman demê de tê wateya ku zûkirinekê dide têkoşînê.
Helwesta gelê kurd hem li Ewropayê û hem jî li Tirkiyeyê nîşan daye ji her alî ve vê rastiyê bi awayekî balkêş radixîne ber çavan. Berxwedana li hemberî êrîşên li Tirkiyeyê di 14’ê nîsana 2009’an de li dijî hêzên siyasî û li Ewropayê jî ROJ TV û Radyoya Mezopotamyayê di nav de li hemberî saziyên kurdan de hatine destpêkirin vê yekê tekûz dike. Gelê kurd bi berxwedana xwe nîşan daye ku di demên pêş de dê xwedî sekneke çawa be. Di 8’ê Adarê de jinan bi dagirtina qadan ev yek piştrast kir. Di heman demê de di 40’emîn salvegera darbeya faşîst a 12’ê Adarê, salvegera bûyerên Gaziyên û salvegera Qetlîma Qamişloyê de berxwedana gelê kurd nîşan daye ku bêyî ji hev veqete ev pêvajo didome. Gelê kurd bi berxwedanên xwe ji niha ve destnîşan kiriye ku dê ji bo qetlîama Helepçeyê jî xwedî heman helwestê be.
Sibê salvegereke din a qetlîama Helepçeyê ye. Li wir bi tenê kurd nehatibûn qetilkirin. Mirovahî hatibû qetilkirin. Kurd, li Helepçeyê li pêş çavên cîhanê bi çekên kîmyewî ku li tevahiya cîhanê bikaranîna wan qedexeye hatin qetilkirin. Hêzên navneteweyî yên ku xwe yekî hewariyên mafên mirovan îlan kirine destûr dan vê qetlîamê. Di dawiya sedsala 20’emîn de ligel ku ne mumkûn e tiştekî nepenî bimîne, ev qetlîam nedîtî hate hiştin. Xwestin veşêrin. Lê serkeftî nebûn. Li Helepçeyê kurd hatibûn qetilkirin. Mirovahiyê ev qetlîam dîtibû. Ligel hemû astengiyan ev qetlîam wekî lekeyeke reş ket ser dîroka mirovahiyê.
Gelê kurd di salvegera qetlîama Helepçeyê de ji bo ku pêşî li ber hin qetlîamên din bê girtin pêwîst dibîne ku têkoşîna xwe bilind bike û bi hişmendiyê tevdigere. Lewre tê xwestin ku bi hin qetlîamên din re hevrû bimîne. Komkujiya çandî û siyasî tê wateya qetlîamên nû yên dişibin Helepçeyê. Ji ber hindê gelê kurd li hemberî komkujiya siyasî ya li Tirkiyeyê xistine dewrê bi şîara ‘Duh Helepçe îro Kelepçe’ pêşwazî kir.
Gelê kurd, li aliyekî komkujiya Helepçeyê ya 16’ê Adarê şermezar dike û kesên di komkujiyê de jiyana xwe ji dest dane bibîr tîne. Li aliyê din, bi zanebûna vê rastiyê tevdigerin. Dîsa bi heman şiklî dê xwendekarên ku li Zanîngeha Teknîkê ya Stenbolê hatin qetilkirin bên bibîranîn. Bêguman di meha adarê de tenê ev komkujî pêk nehatine. Şahidî ji gelek bûyerên bi vî rengî re kiriye. Mirov dikare bêje 21 Adarê Newroz lûtke ye. Roja şehadeta Mazlum Dogan e. 28’ê Adarê salvegera şehadeta Mahsum Korkmaz, 30’ê Adarê salvegera Mahîr Çayan û hevalên wî ye.
Pergala dagirkeriyê, ji ber meha adarê xwedî wateyek girîng û dîrokî ye li ser zêde radiwestin. Hêzên dagirker, di nava nava tirsa ku dê hesabê kiryarên adarê bê pirsîn de ne. Ji ber vê yekê êrîşên xwe zêde dikin. Lê dîsa xuya dibe ku xwe dixapînin. Hete niha çawa ku nikaribîbûn wateya meha adarê ku gelê kurd lê bar kiriye ji holê rakin, dê ji niha û şûnde jî nikaribin wateya meha adarê ji holê rakin. Ji ber ku gelê kurd ku wateyek taybet daye vê meha adare her roj wateyek din lê zêde dikin. Ji ber vê yekê her ku diçe gelê kurd zêde bi vê mehê ve tê girêdan û wateyek din lê bar dike.
21’ê Adarê ji bo gele kurd wateya wê gelek girîng û taybet e. Dema gelê kurd di 21’ê Adarê de Newrozê pîroz dike, kesên di Newroza 1992’an de jiyana xwe ji dest dane, Zekiyeyan, Rahşanan, Berîvananan û Ronahiyan bi bîr tîne. Bi vî rengî carek din îlankirina KCK’ê û Rêberê Gelê Kurd wekî îradeya sîyasî ya gelê kurd hate îlankirin tê silavkirin.
Rojên li pêşiya me ji bo gelê kurd xwedî wateyek pir girîng e. Wekî her sal îsal jî em di 21’ê Adarê de Komkujiya Helepçeyê ya 16’ê Adarê, bi tundî şermezar dikin. Newroza îsal dê ji her sal bêtir bi coşek mezintir bê pîrozkirin. Bi vê zahebûn û hişyariyê ji îro û şûnde dê amadekariyê Newrozê bêne kirin û qad bêne tijîkirin. Ger ku ev amadekî û pîrozkirina bi heybet pêk bê, wê demê dê înkar û îmhaya siyasî û çandî ku tê ferzkirin pûç derkeve. Çend roj ji Newrozê re man. Gelê kurd ji niha de Newrozê pîroz dike û îlan kiriye ku dê bi heybetek pir mezin Newrozê pîroz bike. Em jî bi vê wesîleyê ji niha de bi taybetî Newroza gelê kurd û bi gelemperî Newroza hemû gelên Rojhilata Navîn pîroz dikin.
Em bawer dikin ku Newroza 2010’an dê gelê kurd bêtir nêzîkî azadî, demokrasî û aştiyê bike. Bi vê hêvî û baweriyê
NEWROZA WE PÎROZ BE!
- Ayrıntılar
Ji Çapemenî û Raya giştî re
Di şeve 15’ê Adarê di navbera saet 6-7 ‘an de êrîşek bi çekên giran û hawan ji hêla artêşa tirk ve li ser herêma (Şîvamezê û Girê Dupişk) ye girêdayî herêma Haftanîn pêkhat.
Navenda Ragihandin û Têklî ya HPG
16 Adar 2010
- Ayrıntılar
Ji bo Çapemenî û Raya Giştî
1. Di saetên sibehê yên 14’ê Adarê de, artêşa tirk li hemberî girên Karker û Şehîd Gafur ku girêdayî herêma Oramarê (navçeya Gever- Golemergê) ye dest bi operesyonekê kir.
- Ayrıntılar
Ji bo Çapemenî û raya giştî re!
1. Di roja 12’ê Adarê, bi şev di navbera saetên 22: 00-23:00 de, artêşa tirk li dijî Girê Helîs û Dola Konferansê yên gir3edayî herêma haftenînê êrîşek bi topên hawan û Obusan pêkanînin.
- Ayrıntılar
Di dirêjiya zivistana derbasbûyî de her tim Aso ji bavê xwe daxwaza cil û soleke nû dikir... Aso jî dixwest ku weke kurê muxtarê gund(Hîwa) ew jî, cil û solên nû lixweke û di nava hevalên xwe de pesnên xwe bike...
Her ku Aso behsî cil û sola nû dikir, bavê wî, bi dilekî xembar û bêçare destê xwe di ser serê Aso re dibir- dihanî û digot:
“Kurê min yê delal! Niha zivistane, berfê hemû rê girtine... ka bila bihar were û rê vebin, ezê biçim bajêr(Silêmaniyê) û ji kurê xwe re cil û solên pir xweş û rengîn bînim... tenê li benda biharê bisekin...”.
Çendî ku bavê Aso, bilengaz û feqîr bû, lê wî tu caran nedixwest ku dilê Asoyê xwe yê nazik û delal bihêle... Aso li ber dilê dê, bav û şeş xweşkên xwe pir biqîmet û buha bû. Aso kurê malê yê herî biçûk bû... Aso kurekî tenê bû, lewra jî tu kesî nedixwest ku ew xemgîn û dilşikestî bibe. Lê her tim tiştên ku mirov ji wan hez dike biparêze. Ne sirûşta bê rehm û ne jî zagona faşîst ya ku ruhê zarok çi ye nizanê!
Aso yê ku di mercên şerê dem dirêj de, di zaroktiya xwe de, birçîbûn, tazîbûn, tirs û serma her dem mêvanên wî bûn... ji xwe Aso jî wekî bi hezaran zarokên welatekî dilbirîn, li şûna lorî-lorî ya dayîkan, li ber dengê teqandina çek û narincokan di xew ve diçû û li ser qîre-qîra jinan û nala-nala birîndaran şiyar dibû.
Lê her tim jî hêviya Aso û bi hezaran zarokên wekî Aso, bi hêviya dîtina rojên germ, gîhayê şîn, kulîlkên rengîn û cilên cejnê yên nû ew mercên herî zor û zihmet derbas dikirin. Hêviya wan bi tenê bihar bû... Newroz bû, cejin û cilên nû bûn... Êdî newroz û cilên nû di xewnên şevan de jî dibûn mêvanên xeyalên wan yên pak û bêguneh! Lê kî ji serdarên cîhanê yên qelew bi yên wek Aso difikîrîn? Kî bi pêşeroja wan, dilşadiya wan, hêviyên wan yên zelal, dilên wan yên kubar û tijî hezkirin difikîrîn? Kî difikîrî ku xelatekî cejnê ji yên wek Aso re bişîne? Kî?
Heyanî vê berbangê ku bavê Aso 3 pezên xwe yên ji ber birçîbûn û nesaxiyan zeyîf û bêhal bibûn, dan pêşiya xwe û bi çend gudiyan re berve bajêr ve çûn. Berî ku biçê, Aso rengê cilan û solê jê re nîşan dida... Êdî Aso nikaribû di cihê xwe de bitebitê... Ew bi hemû mejî û xeyalên xwe li benda cilên xelata xwe ya cejna Newrozê bû... Êdî Aso ne bi lîstikan difikirî, ne bi xwarinê û ne jî bala xwe dida dengê çek û topên ji derdorê tên. Aso ketibû deryayê kûr û dûr yê xeyalan û nedixwest ku tu kes wî ji wan xeyalên şêrîn derbixîne... bihar hatiye, ku cil û sola nû jî werê, wê di cîhanê de bi qasî Aso ti kes dilşad û bextewer nebêye.
Dema ku Aso û bi hezaran yên wekî Aso bi xelata cejnê difikîrîn û bi dilekî pak û mêjiyekî zelal û rind li jiyanê û kulîlkên biharê mêze dikirin û bi çavên tijî hêvî û evînî li bihara nûhatî vedikirin. Wê demê li bajarên dûr, kesên qelew û simbêl mezin û dilhişk, bi darikê xwe li ser neqşa cîwarê Aso nîşa didan û planên xwe dikşandin.
Ew kesên qelew, simbêl mezin û çavtarî ji bo Aso û hezaran yên wek Aso re dixwestin ku xelata cejnê bişînin. Xelateke pir cuda ye, pir bi nav û bange, pir buhaye û evqasî buhaye ku bavê Aso hemû pezên xwe yên zayîf û nesax bifroşê jî, dîsa jî nikare xelateke wisa bidest bixe... Lê ev sermezinên qelew, li bajarê dûr ji bo Aso xelatek amade dikirin û dixwestin ku berî cejna biharê vê xelata xwe ya pir mezin diyarî Asoyan bikin.
Hûre-hûra firindeyan bala Aso yê ku di deryayê xeyalan de çûyî nekşand. Aso tenê bi cil û sola xwe difikîrî, lê nedizanî ku xelata wî di vê firindeyê de ye!
4-5 roj ji cejna Newrozê re mabûn, berxikên ber kuza li dora makên xwe bêxem-bêxem dilîstin, kulîlkên nû bişkifî bê hesab reng û bêhna xwe ya jiyanî didan zarokên welatê dilbirîn... Êdî newroz çend roj mabûn, dilê zarokan bi cil û şekiran şa dibû, keç û xortên nûgîhayî jî, bi hêvîya dîtina eîvndara dilê xwe, xwe davîtin bextê biharê û jê tika dikirin ku dilê evîndarê ji wan re veke... Pîr û kal bi melulî û çavbendî hatina biharê pêşwazî dikirin.
Lê sermezinên qelew yên ku bêhna gulê, rengê gîha, kenê zarokan, lîstika berxikan, hêviya çivîkan û dilê dayîkan nizanin. Ew tenê bêhna xwînê û dumanê, girî û qîrîna zarokan, mirin û moranê hezdikin. Jixwe ew firinde jî yek ji barbirê xelatên wan yên hov bûn... Wan sprîza mirinê ji Aso yê çavkejal re anîbûn. Aso li benda xelata bavê xwe bû, lê firindê bi lezgînî xelatek ji Aso û bihezaran yên wek Aso re diyarî kir û got: “Fermo ji we re xelata cejn û biharê” û bêyî ku li paş xwe mêze bikê, di riya xwe de çû.
Yekser her tişt hat guhartin, cîhan bû xiroşe û qîrînî bi zarokan, dayîkan, kala, berxikan û ezmana ket. Her der bû mij, hewa giran û bijehr bû, gîha şewitî, sewal mirar bûn, zarok di himbêza dayîkê xwe de, li ser kolanan can dan. Xwedayê mirinê îro serlêdana bajarê dilbirîn kir, hemû giyan girtin û ew bê bihar, bê cejn û bê xelat hîştin.
Aso jî derket derve, bi gêjî û bê armanc riviya û qîr dida: “Bavo, dayê... Bavo, dayê... Bavo”... Lê ew rojeke wisa bû ku ne bavo, ne jî dayê dikarê ji bo Aso yê xwe yê delal û nazdar tiştekî bike... Êdî Aso xelata xwe ji xwe bîr kir, wî tenê dixwest ku hilmek bayê pak bikşîne... lê ew tiştekî pir zor bû... mirin bibû mêvanê vî bajarî û cihê zindiyan nemabû. Li ber derî Aso li laşê dayîka xwe ya bê lebat, çav werimî û ziman derketî hat. Aso kete xwarê, dixwest bigrî, qîr bide, birive, bêje (daya… daya… daya…)... lê hêza wî nema bû û xwedayê mirinê destên xwe li dora qirka wî dişidand û giyanê pak jê distan. Aso jî bi hêza xwe ya firişteyî li ber xwe dida û nedixwest biçe... ew li benda biharê bû, li benda cejnê bû û li benda cil û sola xwe ya ku nedît bû...
Çend saet derbas nebûn, Aso û welatê wî yê dilbirîn bûn mijara hemû medyayên cîhanê... êdî Aso jî bû birîneke din di dilê welatê xwe yê dilbirîn de. Her kesî navê Aso û bi hezaran yên wekî Aso ji bîr kirin... li wan navekî din danîn! Êdî navê Aso bû “Helepça Şehîd”, Helepça jî bû sembola birîna bê dawî û evîna bê hêvî, bû Asoyên bê cil û gulên bi xerdelê fetisî û çemên bi jehrê şîn bûyî.
Sermezinên qelew jî, bi serkeftina xwe şahî û cejin dikirin û ji hemû cîhanê re digotin: “Em bi we dikarin, ji me bitirsin... Bila Helepçe ji we re bibê dersek” û bi dengên xwe yên qalind dikeniyan. Ha ha ha aha a... ha ha ah aahaaaaaaa
Polat CAN
- Ayrıntılar
Qamîşlo warê hêvî û evînê,
bajarê serhildan û raperînê,
Dayîka Şêxo û Cegerxwînê,
Dayîka Luqman û Nûredînê,
Qamîşlo…
Xwîşka Cizîrê û Nisêbînê
Warê awaz û dîlan û civînê,
warê qehweya tal…
Û çaya şêrîn û xemrevînê ,
Ax Qamîşlo…
Yara şêrîn
Te dil kirye birîn
Heta tu hebî, ev dilê min
Tu caran namîne bê evîn.
Bê guman serhildan û raperîna 12’ê Adarê ku li bajarê Qamîşlo destpêkir û mîna pêta agir gurbû, ji Eyndîwerê heta bigihêje Efrînê û Zoravaya Şamê mîna birûskên taviya Adarê lehî û şepetûr li hemî deveran rakir, di dilê her Kurdekî azadîxwaz û her demoqratekî de cihê xwe çêkiriye.
Ev raperîn, di encama têkoşîna azadiyê de ya ku nêzîkî 30 salan liser hev kombûyî derket holê. Li dijî pêlên deshilatAdariya Baasiya şovenîst û hovane, yekîtiya îrade, vijîn û helwesta civaka Kurd li Rojava û Sûriyê derket holê. Çawa ku Rêber APO di pirtûka sosyolûjiya azadiyê de dide xuyakirin; ew civaka bê îrade û siyaset, di heman demê de civakek bê exlaqe û ne azade û her weha ne civake, di vê raperînê de civaka Kurd li Rojava û Sûriyê isbatkir ku, civakek xwedî exlaq û siyaseta û azadîxwaze!
Serborî û dersên ku mirov ji vê serhildanê derîne û bigere ber çavan zehfin, yekemîn heger ku civak bibe yek dest, yek îrade û helwest, dikare bihêle ku dewleteke mîna dewleta Bees hov û faşîzan, gavê şûnde bavêje û xwe bavêje ber lingê civakê.
Duyemîn; heger ku civak li nasnameya xwe derkeve, şehadetê, girtinê û hemî êş û azaran ji bona azadiya xwe bide ber çavan, bê guman wê hêle ku pirsgirêk bikeve rojeva cîhanê û guftûgo liser çêbibe û perdeya bêdengiyê bê qetandin. Ev rastî di serhildana 12’ê Adarê de zelale.
Siyemîn; heger ku civaka bibe xwediyê helwestkî û li şehîdên xwe û girtiyên xwe xwedî derkeve, dîwarê tirsa dewletê di aliyê rewanî(sîkolojî) de tê şikandin û her kes qeheremantiyê dipejirîne.
Çaremîn; heger ku civak di asteke pêwîst de, nebe xwedî rêxistin û zanebûn, çiqasî li berxwe bide jî, wê negihêje encama ku tê xwestin. Ev kêmasî di raperîna Qamişlo de diyare û liber çavan.
Di roja me ya îro de, dewleta Baas ya şovenîst û hovane, liser bingehê hevpeymana ku bi dewleta Tirk re çêkirî, siyaseta zext û zorê, Kuştinê, birçîkirinê, koçberkirinê û tirsê bi awayekî tund li dijî civakê dide meşandin. Li hemberî vê siyasetê, pêwîste ku ruhê şehîdên 12’ê Adarê bê vejînkirin. Ew ruh, rêxistinkirine, zanebûne, helweste û kelepora têkoşîna azadiyê ya dehê salane.
Her weha di bîranîna vê serhildanê de, di sala 2010’an de, em careke dî serê xwe û bejna xwe liber gewrebûna şehîd û pekrewanan ditewînin û weha dibêjin; ew axa ku bi xwîna şehîdan hatî avdan, wê leser gul, nesrîn, binefş û rîhanên azadiyê şînbibe.
Huseyîn Şawîş
- Ayrıntılar
Abdullah Ocalan
10ê Sibatê 2010
Komcivakan Baweriyan (İnançlar Çalıştayı) çêbûye. Ya giring ew e ku van xebatan têkevin pratikê. Ev xebat dikare bibe sazî û navenda wê dibe ku Amed yan jî Mêrdîn be. Ya giring ew e ku karibin bi berdewamî bixebitin, bi awaye ku karibin çareseriyên pratîk ji pirsgirêkên rojane re bibînin. Di rastî de, ez vê yekê ji bo tevahiya Kongreya Civaka Demokratîk dibejim. Divê mantiqê wê yê bingehîn ev be; pratîkbûn û kirina xebatên pratîk ew e ku mirov karibê bi vî rengî ji pirsgirêkan re bibe çareserî. Min vê yekê bi caran anî ziman. Vayê min ji nûçeyan bihist: li Semsurê (Adıyaman) keçikek bi navê Medîne, bi zindî binax kirinê, ev tiştekî pir bi xof e. Di rastî de ya ku hatiye binaxkirin ne tenê ew e, lê di kesayetiya wê de tevahiya jinan hatine binaxkirin, em hemû hatine binaxkirin. Li gorî feraseta İslamiyetê jî wisa yê; kuştina yek kesek, weke kuştina herkesî tê pejirandin. Gelek pirsgirêkên civakî yên weke vê hene, ku pewîst e bêne çareserkirin. Divê bi van pirsgirêkan re pêwêndîdar (eleqedar) bin.
Min digot komunalizma demokratîk. Yan jî dikare jê rê bê gotin demokrasiya komunan. Di mantiqê vê de ev heye; divê komunên biçûçik çêbikin û bi vî rengî tevahiya civakê were rêxistinkirin. Divê heya tepeyê herî jorîn ev wisa werê honandin (örmek). Ji bo mînak, ma li gundekî çend heb mirovên demokrat ên durust, nînin? Wê vana bên cem hevdû û komunek ava bikin. Wê biryarên hevbeş bigrin û ji tevahiya pirsgirêkan re li çareseriyên hevbeş bigerin. Di heman demê de li taxên li bajaran jî wê komunên bi vî awayî bêne çêkirin û wê vana heya herî jorîn wisa biçin. Çima vê yekê tênagîhijin? Baş godariya min bikin, min baş têbigihîjin û min baş vebêjin. Nexwe, ezê hêrs bibim. Armanca KCD (DTK) a li Amedê ev e. Divê van komunan tavilê bêne çêkirin. Gelê me ji vê re amade ye. Bi hezaran gund û bi dehan şaredarî hene. Divê van derfetan bêne bikaranîn. Ji bo mînak mirov dikare li Amedê bi vî rengî bi sedan komunan ava bike. Bûyîna wan a li girtigehan, nayê wateya ku wê nikaribin tiştek bikin. Bila moralên xwe bilind bigrin. Ez silavên xwe ji wan re radigihînim.
Binêrin, pêwîst e mirov xalekê ji hev veqekîne: KCD (DTK) cewaz e, PAD (BDP) cewaz e. Lê ti pêwendiya KCKê bi vana re nîne. Rêxistingeriya KCK cewaz e. KCK xwe li çiya bi rêxistin kiriye; dikare xwe li bajaran ji bi rêxistin bike. Pêwîst e bi PAD re lê heman herêman xwe bi rêxistin bikin, dibe ku wisa be, lê ev, wê rastiyê naguherîne ku pêkhateyên (yapılanma) bi temamî cewaz in. KCK xwe li çar perçeyan bi rêxistin kiriye. Yekeyên (birim) KCKê bi xwe hene. Vayê yekeyeke wê li Mexmûrê heye, lê divê misoger KCK, KCD û PAD bi hevdû re neyên têkelkirin. PAD ne nîçika (uzantı) legal a ti kesî ye. Divê vêya bi eşkereyî bêjin. Divê bejin “em ne dijminên wan in, lê ti têkiliya me bi wan re nîne” û ev wisa ye.
Kongreya Civaka Demokratîk, ji bo ku gelê Kurd weke komunal bi rexistin bike, heye. Xebateke legal e. Divê êdî girîngiya pêwîst ji vê xebatê re were dayîn. PAD jî partiyeke Tirkiyê ye. Ev, bi rastî jî wisa ye û divê wisa be. Divê Ev, ne tenê ji ber ku pêwîst e wisa be, lê ji ber ku em ji dil û can bawer dikin ku rast e û em dizanin ku wekî din çare nine, wisa ye. Her wisa ji ber ku em dizanin ku tekane rêya rast ev e, wisa ye. Ev pir girîng e. Divê PAD tevahiya xebatên xwe li gorî vê yekê bike. Ez Çepgiran tênagihîjim. Divê êdî werin ser xwe. Çepgir hîn jî nekarîn têw kuştina Mistefa Suphiyan a di 1920an de jî ronî bikin û zelal bikin. Çep hîn jî di bin bandora vê darbeyê de ye. Divê edî xwe rizgar bike. Pêdiviya Tirkiyê bi vê alternatîvê heye. Lê divê van hevalên li çepgir êdî ji nivîsan wêdetir, bere xwe bidin pratîkê jî û gel birêxistin bikin. Ez tênagihîjim: ma wê vana heya ebediyetê tenê wisa binivîsînin? Ev sî sal in ku dinivîsînin û dişêwînin (çizmek), lê hîn jî tiştekî şênber (somut) nine. Çima xebatên xwe venaguherînên pratîkek, tevgerek û partiyekê? Mahîr Çayanan û Denîz Gezmîşan tewş jiyana xwe wenda nekirin. Ew rêhevalên min jî bûn. Divê xwedî li bîranînên wan were derketin, vayê ez dilsozî van bîranînan mam û ev çil sal in ku ez di nava tevgera sosyalist de tekoşîn dikim. Min tim got ku ez ji Mahîr bibandor bûm. Eger Mahîr nebûya, ez û hevalên xwe jî nedibûn. Eger ez nebûma, PKK nedibû. Eger PKK nebûya, PCD (DTP) û PAD (BDP) nedibû. Ango vana hemû hevdû diafirînin; van tevgeran girêdayî hevdû ne û ji heman mîrasên tê. Îbrahîm Kaypakkaya jî dîsa wisa ye. Wî jî dixwest ku wisa be. Ez ji hevalê TÎKKOyî yê li vê derê re jî vedibêjim, em van mijaran niqaş dikin. Her wisa ez wan pêvajoyên neyînî jî, ku di dema bihurî de di nava Dev-Yol de çêbûn, dizanim.
Divê ev jî paradîgmaya me ya bingehîn be. Paradîgmaya me jî ev e: ku gel, bi awayê komunan ji binkeya (taban) herî jêrîn heya tepeyê herî jorîn, li her derê were rêxistinkirin. Divê ev bi rengekî wisa were çêkirin ku ji pêdiviyên pratîk û rojane re çareserî hilberîne (üretmek). Em dikarin sosyalîzmê encax bi vî rengî têxin jiyanê. Komuna Parîsê cerbandineke baş bû, lê nekarî bihata tegihîştin. Eger serkeftîbûya, wê mirov karîbûya xwe gihandiba sosyalîzma ku Marks jî wê weke hedef danîbû pêşiya xwe. Lê, pişt re feraseta sosyalîzma bi destê dewletê zal (hakîm) bû. Lê belê sosyalîzma dewletê nabe, dewlet nabe sosyalîst, lê civak dibe sosyalîst. Divê em civakê bikin sosyalîst. Loma em dibêjin Civaka Demokratîk. Em Marks tam tênagihîjin. Di rastî de ew jî dibêje ku gengaz nîne ku dewleta sosyalîst hebe. Divê mijarê de tespîta rast kiribû, lê Lenîn divê mijarê de ket nava şaşitiyê. Şaşitiya ku kete navê ew bû ku digot dikare bi destê dîktadoriya proletarya û dewlet-netewê sosyalîzm were pêkanîn. Dewlet-netew di rastî de têgîneke (kavram) du sed salî ye. Şoreşa Fransî di rastî de li ser bingeha demokratîk pêş ket, lê pişt re bi destêwerdana jakobenan bi dewlet-netew bi dawî bû. Têgînên wêke dewlet û wêlat, dema em dîroka mirovahiyê re berawir (karşılaştırma) bikin, têgînên pir nû ne. Divê mirov êdî têgînên dewlet û welat ji pîrozbûyînê derxînê. Divê, ne ku mirov ji bo van têgînan bin, lê van têgînan ji bo mirovan bin. Ji ber vê sedemê, em dibêjin ‘welatê demokratîk’.
Paradîgmaya MHP û CHP faşîzma netewgir, laîkperest û netewperest e. Li milê din, paradîgmaya AKPê paradîgmayeke netewperest-Îslamgir e. Xala ku vana Tirkiyê anînê, li holê ye. Divê li hemberî vana welatê demokratîk, netewa demokratîk û komara demokratîk esas were girtin. Di rastî de demokratê dewletê jî nabe, demokrasî ji bo gel e. Gel li hemberî dewletê tekoşîna ji bo demokrasî û mafan pêş dixe. Eger demokrasî nebe, sosyalîzm û komunîzm jî nabin. Troçkî jî, di dema şerê navxweyî yê piştî Şoreşa Cotmehê ya 1917 de, digot ku ew wisa nabe. Bakûnîn û Prûdon û ew jî hîn berîya wê digotin ku ev rê şaş e. Piştî ji hevketina Sovyetan, rewşa ku gel ketiye navê, li holê ye. Hûn Çînê jî dibinin, kapîtalîzma DYE xwedî dike. Di vê tekoşîna ji bo sosyalîzmê û şoreşan de heya roja îro bi milyonan mirovan jîyana xwe wenda kirine; lê xala em hatinê de, mixabin çepa klasîk têk çû û wenda kir. Divê sedemên vê yekê baş bêne tehlîlkirin. Pêwîst e êdî vê yekê baş were tegihîştin û mirov li derdora paradîgmaya nû, ku min qala wê kir, were cem hevdû. Vayê li Emerîkaya Başûr jî di vê wateyê de pêşketinên erênî hene. Li Tirkiyê dorhêl (ortam) û merc guncav in. Eger tevahiya beşên çep, demokrat, sosyalîst, lîberal û heya beşên oldar ên samîmî yên demokrat karibin li derdora vê paradîgmayê bêne cem hevdû, dikarin bi milyonan kesan têxin nava liv û tevgerê pir jî sefkeftî bin. Divê çep di mijara metafizîkê de hinekî din nerme (esnek) be. Girêdayî bi vê yeke, li holê ye ka rola exlaq a di jiyana civakî de çiqas girîng e. Rêjeya (oran) bêkariyê pir belave (yaygın) ye; bi sed hezaran û bi milyonan mirov bêkar in. Vayê rewşa karkerên tekelê li holê ye, tekoşîna ji bo mafan didin.
Tekoşîna hevbeş êdî jênerevîn (kaçınılmaz) e û bi qasî nan û av pêwîst e. Ji bo çepgiran dibejîm. Ne neçar (mecbur) in ku di nava PAD de cî bigirin, dikarin xebatên xwe jî bidin meşandin, lê neçariyek e ku mirov bi awayê partiya sîwan, yan jî bê şêweya platformeke hevbeş were cem hevdû.
Ez dubare dikim: PAD (BDP) partiya Tirkiyê ye û wê wisa be. Tirkiyeyîbûna Partiya Aştiya Demokratîk, ji bo Tirkiye di girîngiya jiyanî de ye. Weke min got, hevalên li alî çepê dikarin xebatên xwe bidin meşandin, lê divê teqez (mutlaka) karibin li derdora partiyeke sîwan werin cem hevdû; heta ev pêkhateya ku hûn qala wê dikin, wê bibe partiyeke sîwan, her wisa wê xebatên dîtir ên dirûbî (benzer) vêya jî çêbin, hemû dikarin bêne biyekkirin. Weke min got misilmanên demokrat ên samîmî jî dikarin di nava van xebatan de cî bigrin.
Ez silav, rêz û heskirinên xwe radigihînim bo gelên me yên li Amed, Wan, Êlih (Batman), Sêrt, Antalya, Aydin û yên li navçeya Akdenîz a Mêrsînê.
Dema em dikevin 12. Salvegera komployê, ez dikarim vana diyar bikim: çava ku di salên 1920 de û berîya wê di salên 1915 de pêşî destek dan Ermeniyan, wan dane pêş û paşê bûn sedem kû ji Anatolya bi tevahî tesfiyê bibin; bi heman rengî çawa ku Yewnan pêşî hatin destekkirin û paşê ji Anatolya bi tevahî hatin tesfiyekirin; bi komploya ku di 15ê Sibata 1999 de hat pêkanîn, tişta nîhayî ku li hemberî Kurdan jî ji xwe re kirin armanc, ev bû. Pişt re komunîst û muxalifên din jî ji Tirkiyê hatin tesfiyekirin û bi vî rengî Tirkiye hate kirin dewletek bi temamî xwedî taybetmendiyên ku dewletên kapîtalîst ên Rojavayî dixwazin û ku guncav e li gel armanca wan. Ev tespiteke girîng e. Pêwîst e Çep jî êdî vê tespîtê bike. Ew darbeya ku Çepgiran bi tesfiyebûyîna Mistefa Suphî re girt û hîn jî didome, ne serbixwe ye ji vê yekê. Hîn jî kesên rasteqîn ku li pey bûyera Mistefa Suphî cî girtine, ne hatine derxistin hole. Vaye malbatên ku xizmên xwe hunda kirine, hatin cem hevdû. Mebesta min malbetên ku di doza Xirant Dînk de hatin cem hevdû ye.
Di nava wan de xizmên Sebahadîn Elî jî hene, dixwazin ku kujer (katil) ên rasteqîn werin derxistin holê. Pêwîst e vê yekê were birin heya Mistefa Suphîyan û vê kuştinê jî were ronîkirin. Ji ber vê yekê min Komîsyona Dadê û Lêkolînan Rastiyan pêşniyar kir. Gelek karên ku pêwîst e vê komîsyonê bike, hene. Wê ev teqez (mutlaka) çêbibe û hatina cem hev a van malbatan jî destpêkek e û pêvajo despê kiriye. Bi vî rengî tevahiya kuştinên kiryarên wan ne diyar, dikarin bêne ronîkirin. A ku bi komployê dihat armanc kirin, sê tişt bûn. Di gerew (berdêl) a radestiya min û tesfiyeya PKKê de, çawa ku di salên 1920 an de dewleta Tirkiyê bi xwe ve girê dan, wê li Başûr jî pêşiya pekhateyeke siyasî ya Kurd a bi wan ve girêdayî hatiba vekirin ku ji bin venêran (denetim) û kontrola wan derneketa û ev bi qismî pêkhat. Wêkî din, li Qibrîsê soz hatibû dayîn bo Yewnanîstanê. Her wisa sozên ku hatibûn dayîn bo dewleta biçûk a Ermenî hebûn. Wê vana bi Tirkiyê bidana pejirandin, lê ti yek ji vana pêk nehat.
Ez ji vê derê êdî dikarim mizgînê bidim gelê me. Dema em dikevin 12. Salvegera komployê, ev komplo vala hatiye derxistin. Ev misoger hatiye têgihîştin. Vê yekê, bi helwesta min a bisebr a li vêderê û bi hewldana hevbeş a gelê me pêk hatiye. Em vêya êdî dikarin ji gelêmê re bi eşkereyî diyar bikin: em biser ketin ku em komployê vala derxin. Çawa ku min ji bo vê yekê 11 salan li ber xwe da, ezê di sala 12. de jî dîsa bi heman awayî berdewam bikim li ber xwe bidim. Tevî vê komployê û tevahiya hewldanên ji bo tesfiyekirinê, di encam de tevgerame û gelê me, bi awayekî xurtbûyî derketiye.
Bijare (tercih) ya ku AKP di dema pêş de bike, girîng e. Yan wê li alî demokrasiya rasteqîn cî bigre û tevlî wan ve, wê tevahiya Tirkiyê –Kurd, Tirk, Elewî, Ermenî, Çerkez û wekî vana, ez qet cûdahî nakim- biser bikevin; yan jî wê li aliye CHP û MHP, ango wê li aliyê înkarker ê netewgir (ulusalcı) û netewperest (milliyetçi) cî bigre û bi vî rengî dîsa di tesfiyekirinê de pêdagerî (ısrar) bike û ev jî wê bibe sedema şerekî bixof (korkunç) û wendakirina Tirkiyê. Ez vana weke tespît dibêjim.
Hiseyn Çelîk di daxuyanîya xwe de “yan emê vê pêvajoya vebûnê heya dawî bibin, yan jî wê ev pêvajo me biqedîne” got. Girîng e ku vê yekê tebigihîjin. Her wisa girîng e ku birêz Serokwezîr jî vê mijarê baş tebigihîje.
Ji herkesî re silav
Rojbaş
- Ayrıntılar